W 2024 roku Główny Inspektorat Sanitarny odnotował bardzo poważny wzrost liczby zatruć dopalaczami – aż o 40 proc. więcej niż rok wcześniej. Problem dotyczy nie tylko dorosłych, lecz również dzieci, co budzi ogromny niepokój wśród lekarzy i specjalistów ds. zdrowia publicznego. Liczba zgłoszonych przypadków osiągnęła aż 2719, co jest porównywalne do dramatycznych statystyk z 2019 roku. Szczególnie groźna sytuacja panuje w województwach lubuskim i małopolskim, gdzie liczba zatruć na 100 tys. mieszkańców jest o wiele wyższa od średniej krajowej.
Czym są dopalacze i dlaczego są tak niebezpieczne?
Dopalacze to nic innego jak nielegalne substancje psychoaktywne, które działają relatywnie podobnie do narkotyków, lecz ich skład chemiczny nierzadko pozostaje nieznany, co sprawia, że są jeszcze bardziej nieprzewidywalne i groźne dla organizmu. Użytkownicy nie mają żadnej pewności co do tego, jakie związki chemiczne znajdują się w spożywanej substancji. Fakt ten często prowadzi do bardzo silnych reakcji toksycznych organizmu. Wśród najczęstszych skutków ubocznych stosowania dopalaczy wymienia się przede wszystkim zaburzenia pracy serca, drgawki, psychozy oraz utratę świadomości. W skrajnych przypadkach zatrucia dopalaczami mogą nawet prowadzić do śpiączki, ogromnych uszkodzeń narządów wewnętrznych, a nawet śmierci. Szczególnie niepokojący jest fakt, że po tego typu substancje coraz częściej sięgają osoby niepełnoletnie, dla których dopalacze mogą być jeszcze bardziej katastrofalne w skutkach.
Rekordowy wzrost liczby zatruć w 2024 roku – co warto wiedzieć?
Z danych Głównego Inspektoratu Sanitarnego jasno wynika, że liczba zgłoszeń związanych z zatruciami dopalaczami i innymi substancjami odurzającymi osiągnęła w 2024 roku aż 2719 przypadków, co jest naprawdę przerażającym wynikiem. Rezultat ten oznacza wzrost o 40 proc. w porównaniu do 2023 roku, w efekcie czego dopalacze zaczęto traktować jako jeszcze poważniejszy problem, z którym koniecznie trzeba walczyć. Szczególnie niepokojący jest fakt, że spośród tych zgłoszeń aż 557 dotyczyło stricte dopalaczy – to dwukrotnie więcej niż w roku poprzednim. Statystyki pokazują, że na każde 100 tys. mieszkańców w Polsce przypada średnio 1,48 interwencji medycznej związanej z zatruciami tymi niebywale groźnymi substancjami. Oznacza to, że problem ewidentnie narasta w zastraszającym tempie i wymaga bardzo zdecydowanych działań ze strony instytucji zajmujących się zdrowiem publicznym oraz organów ścigania. W przeciwnym razie popularność dopalaczy może osiągnąć jeszcze większe rozmiary.
Kto jest najbardziej narażony na zatrucia dopalaczami?
Dane epidemiologiczne są niestety bardzo niepokojące. Jasno wskazują one, że największą grupą ryzyka są mężczyźni, którzy stanowią aż 67,5 proc. wszystkich przypadków zatruć dopalaczami. Najwięcej incydentów odnotowano zdecydowanie w grupie wiekowej 30-39 lat, co oznacza, że problem nie dotyczy wyłącznie młodzieży, a także dorosłych użytkowników, którzy coraz częściej sięgają po takie substancje psychoaktywne. Niepokojące jest również to, że coraz częściej ofiarami dopalaczy stają się dzieci. W 2024 roku odnotowano aż 92 przypadki zatruć wśród osób niepełnoletnich. Lekarze podkreślają, że młodszy organizm jest o wiele bardziej podatny na toksyczne działanie tych substancji, co może prowadzić do poważnych, a nawet śmiertelnych powikłań. Dla dzieci dopalacze są niebywale groźne, dlatego należy robić wszystko, aby chronić je przed tego typu substancjami.
W jakich regionach problem zatruć dopalaczami jest obecnie największy?
Najwyższy wskaźnik zatruć w przeliczeniu na 100 tys. mieszkańców odnotowano w województwie lubuskim i małopolskim, gdzie dopalacze są najchętniej stosowane. W Lubuskiem wynosi on 6,48, zaś w Małopolsce 4,87. Fakt ten oznacza, że liczba interwencji medycznych związanych z dopalaczami w tych regionach jest znacznie wyższa niż średnia krajowa, co budzi niemałe obawy. Specjaliści jasno wskazują, że może to wynikać zarówno z większej dostępności tych substancji na lokalnym rynku, jak i z niedostatecznych działań prewencyjnych i edukacyjnych skierowanych do mieszkańców tych województw. W związku z dramatycznym wzrostem liczby zatruć absolutnie niezbędne jest podjęcie o wiele skuteczniejszych działań ze strony służb sanitarnych, policji oraz instytucji zajmujących się zdrowiem publicznym, aby zahamować dalszy rozwój tego groźnego zjawiska. W 2024 roku popularność dopalaczy znacząco wzrosła względem minionych lat, dlatego nie można bagatelizować tego problemu.
